Naukowcy zauważyli jeden z największych rozbłysków gwiezdnych, jakie kiedykolwiek zarejestrowano w naszej galaktyce. Strumienie plazmy zostały wystrzelone przez najbliższego sąsiada Słońca, czerwonego karła Proxima Centauri. Rozbłysk, który był około 100 razy silniejszy niż jakikolwiek inny doświadczony w naszym Układzie Słonecznym, może zmienić sposób, w jaki naukowcy myślą o promieniowaniu słonecznym i życiu obcych.
Proxima Centauri jest to czerwony karzeł – najmniejszy, najciemniejszy i najpowszechniejszy typ gwiazd ciągu głównego w galaktyce – znajdujący się około 4,25 lat świetlnych od Ziemi. Jego masa wynosi zaledwie jedną ósmą masy Słońca. Okrążany jest on przez dwie egzoplanety. Jedna z tych planet, Proxima Centauri b, jest uważana za podobną do Ziemi i znajduje się w ekosferze gwiazdy – odległości od gwiazdy, która według naukowców mogłaby wspierać rozwój życia.
W najnowszych badaniach naukowcy wykorzystali dziewięć teleskopów naziemnych i orbitalnych – w tym Kosmiczny Teleskop Hubble’a, Atacama Large Millimeter / submilimeter Array i NASA Transiting Exoplanet Survey Satellite – do dokładnego monitorowania Proxima Centauri przez łącznie 40 godzin w ciągu kilku miesięcy w 2019 roku. 1 maja 2019 roku zespół uchwycił mega rozbłysk, który świecił zaledwie przez 7 sekund i był widoczny głównie w widmie ultrafioletowym. „Gwiazda w ciągu kilku sekund zmieniła swój wygląd z normalnego do 14 000 razy jaśniejszego w ultrafiolecie” – powiedziała główna autorka Meredith MacGregor, astrofizyk z University of Colorado Boulder. Siła tego rozbłysku i rodzaj emitowanego promieniowania może zmienić to, co wiemy o czerwonych karłach i szansach na rozwój życia na planetach, które je orbitują.
Rozbłyski gwiezdne są wynikiem działania silnych pól magnetycznych gwiazd. Pola te – tworzone są przez duże ilości naładowanego elektrycznie gazu – mogą się skręcać i nagle wracać na swoje miejsce, uwalniając ogromną ilość energii w postaci promieniowania, . Rozbłysk na Proxima Centauri był niezwykle silny w porównaniu z tymi emitowanymi przez słońce. W przeciwieństwie do rozbłysków słonecznych, ten emitował również różne rodzaje promieniowania. W szczególności wywołał ogromny przypływ światła ultrafioletowego i fal radiowych – znany jako „promieniowanie milimetrowe”.
„W przeszłości nie wiedzieliśmy, że gwiazdy mogą rozbłyskiwać w zakresie milimetrów, więc po raz pierwszy szukamy rozbłysków milimetrowych” – powiedziała MacGregor w oświadczeniu. To odkrycie było możliwe tylko dzięki temu, że zespół monitorował gwiazdę przy użyciu tak szerokiej gamy teleskopów, z których każdy skupiał się na innej części widma elektromagnetycznego. „To pierwszy raz, kiedy mieliśmy taki rodzaj pokrycia wielofalowego rozbłysku gwiezdnego” – powiedziała MacGregor. Nowe odkrycia sugerują, że gwiezdne rozbłyski emitowane przez czerwone karły są znacznie bardziej gwałtowne niż wcześniej oczekiwano i mogą zmniejszyć prawdopodobieństwo powstania wokół nich życia.
Według naukowców rodzaj i ilość promieniowania emitowanego przez Proxima Centauri może bardzo utrudniać przetrwanie życia na jej orbitujących egzoplanetach, które prawdopodobnie nie mają prawdziwej atmosfery z powodu potężnych rozbłysków. Ale występowanie tam obcego życia nie jest niemożliwe. „Gdyby istniało życie na planecie najbliższej Proxima Centauri, musiałoby wyglądać zupełnie inaczej niż na Ziemi” – powiedziała MacGregor. Inne czerwone karły prawdopodobnie emitują równie potężne rozbłyski, zmniejszając w ten sposób szanse, że planety potencjalnie zdatne do zamieszkania mogą podtrzymywać życie. Według naukowców rozbłyskują one również „znacznie częściej” niż słońce, co dodatkowo zmniejsza szanse na znalezienie życia w tym układzie gwiezdnym.
„Planety Proxima Centauri zostają uderzone przez coś takiego nie raz na stulecie, ale co najmniej raz dziennie, jeśli nie kilka razy dziennie” – wyjaśnia MacGregor. Naukowcy mają teraz nadzieję na wykorzystanie szerokiej gamy teleskopów do skupienia się na innych rozbłyskach gwiazd w naszej galaktyce.
