Przez dziesięciolecia, stulecia i tysiąclecia ciągłe wznoszenie się sekwoi w niebo, splątany marsz namorzynów wzdłuż tropikalnych wybrzeży i powolne zanurzanie bogatej w węgiel gleby na torfowiskach odcięło miliardy ton węgla.
Jeśli te naturalne krypty zostaną otwarte w wyniku wylesiania lub pogłębiania bagien, minie wieki, zanim te sekwoje lub namorzyny odrosną do swojej poprzedniej pełni i odzyskają cały ten węgiel. Taki węgiel jest „niemożliwy do odzyskania” w skali czasu – dziesięcioleci, a nie stuleci – niezbędnych do uniknięcia najgorszych skutków zmian klimatu, a trzymanie go w zamknięciu ma kluczowe znaczenie.
Teraz, dzięki nowemu projektowi mapowania, naukowcy oszacowali, ile nieodzyskiwanego węgla znajduje się w torfowiskach, namorzynach, lasach i innych miejscach na świecie – i które obszary wymagają ochrony.
Nowe szacunki określają całkowitą ilość nieodzyskiwanego węgla na 139 gigaton, informują naukowcy 18 listopada w Nature Sustainability. Odpowiada to około 15 latom ludzkiej emisji dwutlenku węgla na obecnym poziomie. A gdyby cały ten węgiel został uwolniony, prawie na pewno wystarczyłoby, aby ocieplić planetę o 1,5 stopnia Celsjusza powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej.
„To jest węgiel, który musimy chronić, aby zapobiec katastrofie klimatycznej”, mówi Monica Noon, naukowiec zajmujący się danymi środowiskowymi w Conservation International w Arlington w stanie Wirginia. Obecne wysiłki na rzecz utrzymania globalnego ocieplenia poniżej ambitnego celu 1,5 stopnia C wymagają, abyśmy zeszli do zerowej emisji do 2050 r., a węgiel zmagazynowany w przyrodzie pozostał na swoim miejscu. Jednak rolnictwo i inne naciski rozwojowe zagrażają niektórym z tych magazynów węgla.
Aby zmapować ten zagrożony węgiel, Noon i jej koledzy połączyli dane satelitarne z szacunkami, ile całkowitego węgla jest magazynowane w ekosystemach podatnych na wtargnięcie człowieka. Naukowcy wykluczyli takie obszary, jak wieczna zmarzlina, która magazynuje dużo węgla, ale prawdopodobnie nie zostanie rozwinięta (chociaż rozmarza z powodu ocieplenia), a także plantacje drzew, które już zostały zmienione. Następnie naukowcy obliczyli, ile dwutlenku węgla zostanie uwolnione z przekształceń gruntów, takich jak wycinanie lasów pod pola uprawne.
Ta ziemia może magazynować różne ilości węgla, w zależności od tego, czy stanie się plantacją oleju palmowego, czy parkingiem. Aby uprościć, naukowcy założyli, że oczyszczona ziemia została pozostawiona w spokoju, a sadzonki mogły swobodnie rosnąć tam, gdzie kiedyś stały olbrzymy. To pozwoliło naukowcom oszacować, ile czasu może potrwać, zanim uwolniony węgiel zostanie ponownie zintegrowany z lądem. Wiele z tego węgla pozostanie w powietrzu do 2050 roku, jak donosi zespół, ponieważ wiele z tych ekosystemów potrzebuje stuleci, aby powrócić do swojej dawnej świetności, co czyni go niemożliwym do odzyskania w skali czasowej, która ma znaczenie dla przeciwdziałania zmianom klimatu.
Ujawnienie 139 gigaton nieodzyskiwanego węgla może mieć nieodwołalne konsekwencje. Dla porównania Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu ONZ szacuje, że ludzie mogą wyemitować tylko 109 gigaton węgla więcej, aby mieć dwie trzecie szans na utrzymanie globalnego ocieplenia poniżej 1,5 stopnia C. „To są miejsca, które bezwzględnie musimy chronić, ” mówi południe.
Około połowa tego nieodzyskiwanego węgla znajduje się na zaledwie 3,3 procent całkowitej powierzchni Ziemi, co odpowiada mniej więcej łącznemu obszarowi Indii i Meksyku. Kluczowe obszary znajdują się w Amazonii, północno-zachodnim Pacyfiku oraz w lasach tropikalnych i namorzynach Borneo. „Fakt, że jest tak skoncentrowany, oznacza, że możemy go chronić” – mówi Noon.
Mniej więcej połowa nieodzyskiwanego węgla już znajduje się na istniejących obszarach chronionych lub ziemiach zarządzanych przez ludy tubylcze. Dodanie dodatkowych 8 milionów kilometrów kwadratowych chronionego obszaru, który stanowi tylko około 5,4 procent powierzchni lądowej planety, zapewniłoby 75 procent tego węgla pod jakąś formą ochrony, mówi Noon.
„To naprawdę ważne, aby mieć wyraźne przestrzennie mapy, gdzie znajdują się te nieodzyskiwalne zasoby węgla” – mówi Kate Dooley, geograf z University of Melbourne w Australii, która nie była zaangażowana w badania. „To niewielki procent na całym świecie, ale wciąż jest to dużo ziemi”.
„Tak trudno jest powstrzymać ten pęd do wylesiania”, mówi, ale te mapy pomogą skoncentrować wysiłki rządów, grup społeczeństwa obywatelskiego i naukowców na miejscach, które mają największe znaczenie dla klimatu.
