Źrenice żaby i ropuchy są dość zróżnicowane, od szczelin po koła. Ale ogólnie rzecz biorąc, istnieje siedem głównych kształtów u tych zwierząt, informują naukowcy w 25 sierpnia Proceedings of the Royal Society B.
Oczy są „jedną z najbardziej charyzmatycznych cech żab i ropuch”, mówi herpetolog Julián Faivovich z Museo Argentino de Ciencias Naturales „Bernardino Rivadavia” w Buenos Aires. Ludzie od dawna zachwycają się wieloma kolorami tęczówki i kształtami źrenic zwierząt. Jednak „prawie nic nie wiadomo o anatomicznych podstawach tej różnorodności”.
Faivovich i współpracownicy skatalogowali kształty źrenic na podstawie zdjęć 3261 gatunków, reprezentujących 44 procent znanych żab i ropuch. Zespół zidentyfikował siedem głównych kształtów: szczeliny pionowe, szczeliny poziome, romby, koła, trójkąty, wachlarze i wachlarze odwrócone. Najbardziej powszechny kształt, poziome szczeliny, pojawił się u 78 proc. badanych gatunków.
Mapowanie kształtów źrenic na drzewo zależności ewolucyjnych pozwoliło naukowcom wywnioskować, w jaki sposób powstało te siedem kształtów. Choć rzadko spotykane u innych kręgowców, poziome źrenice wydają się być przyczyną większości innych kształtów u żab i ropuch. Naukowcy twierdzą, że razem te siedem kształtów ewoluowało co najmniej 116 razy.
Kształt źrenicy wpływa na ilość światła, które dociera do siatkówki i jej komórek odbierających światło, mówi Nadia Cervino, herpetolog również z argentyńskiego muzeum. Nie wiadomo jednak, w jaki sposób kształt wpływa na to, co faktycznie widzą zwierzęta.
Kształty źrenic na ogół nie odpowiadały stylowi życia i siedliskom zwierząt. Naukowcy planują kontynuować badanie tego, co napędza ewolucję źrenic u żab drzewnych, mniejszej grupy o mniejszej liczbie rodzajów kształtów źrenic. Zespół rozważy inne czynniki związane ze stylem życia, w tym wysokość wspinania się żab lub składanie jaj w wodzie, a także inne cechy oczu, takie jak kolor tęczówki, aby sprawdzić, czy te czynniki mają znaczenie dla kształtu źrenicy.
Wraz z kryzysem bioróżnorodności spowodowanym przez grzyby skórne, który doprowadził do wielu domniemanych wyginięć żab i ropuch na całym świecie, naukowcy mogą tracić wskazówki na temat tej tajemnicy. „Kiedy tracimy gatunki”, mówi Faivovich, „w rzeczywistości tracimy okazję, by dużo się o nich dowiedzieć”.
